ތައިލެންޑާއި ކެމްބޯޑިއާ ބޯޑަރުގައި ހަމަލާތަކެއް ބަދަލުކޮށް، ދެ ޤައުމުގެ ގުޅުން ވަރަށް ގޯސްވެއްޖެ

ތައިލެންޑާއި ކެމްބޯޑިއާގެ ބޯޑަރު ސަރަހައްދުތަކުގައި ބުރާސްފަތި ދުވަހު ދެ ޤައުމުގެ ސިފައިން ބަޑީގެ ހަމަލާތައް ބަދަލުކޮށްފިއެވެ. މި ހަމަލާތަކުގައި ތައިލެންޑުގެ  އާންމު ތިން ރައްޔިތަކަށް އަނިޔާވެފައިވާ ކަމަށް ރިޕޯޓްތައް ބުނެއެވެ. ދެ ޤައުމުގެ ސިޔާސީ ގުޅުން ވަރަށް ދަށްވެފައިވާ މި ދަނޑިވަޅުގައި ހަމަލާތައް ހުއްޓުމެއްނެތި ކުރިއަށްދާކަމަށް ޚަބަރު ލިބެއެވެ.

ތައިލެންޑުގެ ފަރާތުން ލައިވްސްޓްރީމް ކުރި ވީޑިއޯއަކުން ދައްކާފައިވާ ގޮތުގައި، ބުރާސްފަތި ދުވަހު ހެނދުނު ގޮވުންތައް ގުގުމާތީ އެ ސަރަހައްދުގެ ރައްޔިތުން ގޭގެއިން ނުކުމެ ކޮންކްރީޓު ބަންކަރ ތަކުގައި ފިލަން ދުވެފައިވެއެވެ. ހަމަލާތައް ފުރަތަމަ ފަށާފައިވަނީ ތައިލެންޑުގެ ސުރިން ޕްރޮވިންސާއި ކެމްބޯޑިއާގެ އޮއްޑާ މިއަންޗޭ ޕްރޮވިންސުގެ ބޯޑަރުގައި ހުންނަ ގަދީމީ ޕްރާސަޓް ތާ މޯން ތޮމް ފައްޅި ހުންނަ ސަރަހައްދުގައެވެ.ދެ ޤައުމުންވެސް އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކަށް ފުރަތަމަ ހަމަލާ ދިނީ ކަމަށް ތުހުމަތުކުރެއެވެ.

ކެމްބޯޑިއާގެ ބޮޑުވަޒީރު ހުން މަނެޓް ވިދާޅުވީ، ތައިލެންޑުން އޮއްޑާ މިއަންޗޭ ޕްރޮވިންސުގެ ޕްރާސަޓް ތާ މޯން ތޮމް އަދި ޕްރާސަޓް ތާ ކްރަބޭގައި ހުންނަ ކެމްބޯޑިއާ ސިފައިންގެތަނަކަށް ހަމަލާދިނުމަށް ފަހު، ކެމްބޯޑިއާގެ ޕްރީއާ ވިހެއާ ޕްރޮވިންސާއި ތައިލެންޑުގެ އުބޯން ރަތްޗަތާނީ ޕްރޮވިންސުގެ ބޯޑަރާ ދިމާލަށް ހަމަލާތައް ފުޅާކޮށްފައިވާ ކަމަށެވެ. ބޮޑުވަޒީރު ވިދާޅުވީ، ކެމްބޯޑިއާއިން އަބަދުވެސް މައްސަލަތައް ހައްލުކުރުމަށް ސުލްހަވެރި ގޮތްތަކަށް އިސްކަންދެމުން އައި ނަމަވެސް، މި ހާލަތުގައި ހަތިޔާރުގެ ބޭނުންކޮށްގެން ހަމަލާތަކަށް ރައްދުދިނުން ނޫން ގޮތެއް ނެތް ކަމަށެވެ.

ތައި ސިފައިން ބުނި ގޮތުގައި، ކެމްބޯޑިއާއިން އާންމު ރައްޔިތުން ދިރިއުޅޭ ސަރަހައްދަކަށް އާޓިލަރީ ބަޑީގެ ހަމަލާ ދިނުމުގެ ސަބަބުން ސުރިން ޕްރޮވިންސުގެ ތިން އާންމު ރައްޔިތަކަށް އަނިޔާވެފައިވެއެވެ. އަދި އެ ސަރަހައްދުގެ ރައްޔިތުން ވަނީ އެހެން ތަންތަނަށް ބަދަލުކުރެވިފައެވެ.

ބުރާސްފަތި ދުވަހުގެ ކުރީކޮޅު ކެމްބޯޑިއާއިން ވަނީ ތައިލެންޑާ ދެމެދު އޮތް ސިޔާސީ ގުޅުން އެންމެ ދަށް ފެންވަރަށް ތިރިކޮށް، ތައިލެންޑުގެ ސަފީރު ބޭރުކޮށް، ބެންކޮކްގައި ހުންނަ އެ ގައުމުގެ އެމްބަސީގެ ހުރިހާ މުވައްޒަފުން އެނބުރި ގެންގޮސްފައެވެ. މިކަން ކޮށްފައިވަނީ، ބޯޑަރު ސަރަހައްދެއްގައި ފަސް ތައި ސިފައިންނަށް އަނިޔާވި ލޭންޑް މައިން ގޮވުމެއްގެ ސަބަބުން ތައިލެންޑުން އެ ގައުމުގެ އިރުއުތުރު ބޯޑަރު ހުރަސްކުރާ މަގުތައް ބަންދުކޮށް، އެ ގައުމުގެ ސަފީރު އަނބުރާ ގެންގޮސް، ކެމްބޯޑިއާގެ ސަފީރު ބޭރުކުރުމަށް އިހުތިޖާޖު ކުރުމުގެ ރައްދެއްގެ ގޮތުގައެވެ.

މޭ މަހުން ފެށިގެން ދެކުނު އިރުމަތީ އޭޝިއާގެ މި ދެ އަވަށްޓެރި ޤައުމުގެ ގުޅުން ވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ގޯސްވެފައެވެ. މޭ މަހު ކެމްބޯޑިއާ ސިފައިންގެ މީހަކު ހަތިޔާރު އެޅި ކުރިމަތިލުމެއްގައި މަރުވެފައިވަނީ، ދެ ޤައުމުންވެސް އެއީ އެ މީހުންގެ ސަރަހައްދު ކަމަށް ދަޢުވާކުރާ ކުދިކުދި ބިންތަކެއްގެ ތެރެއިން ސަރަހައްދެއްގައެވެ.

ތައި ސިފައިން ބުރާސްފަތި ދުވަހުގެ ފުރަތަމަ ކުރިމަތިލުމާ ގުޅޭގޮތުން ބުނީ، އެމީހުންނަށް ޑްރޯނެއް ގެ އަޑު އިވުނު ފަހުން، ހަތިޔާރު އެޅި ހަ ކެމްބޯޑިއާ ސިފައިން ތައިލެންޑުގެ ބޯޑަރާއި ކައިރިވަމުން ދިޔަތަން ފެނުނު ކަމަށެވެ. އަދި ތައި ސިފައިން ހާލަތު ތަޅުވައިލުމަށް އެމީހުންނަށް ގޮވި ނަމަވެސް، ކެމްބޯޑިއާ ފަރާތުން ބަޑިޖަހަން ފެށި ކަމަށް ވެސް ތައި ސިފައިން ބުނެއެވެ.

ކެމްބޯޑިއާގެ ދިފާޢީ ވުޒާރާއިން ބުނީ، ހަތިޔާރު އެޅި ކުރިމަތިލުން ފެށީ ތައިލެންޑުން ކަމަށާއި، ކެމްބޯޑިއާއިން ޢަމަލުކޮށްފައިވަނީ "އަމިއްލަ ދިފާޢުގެ އުސޫލުތަކުގެ ތެރެއިން، ތައި ސިފައިންގެ ހިތްހަމަނުޖެހޭ އަރައިގަތުމަކަށް ރައްދު ދިނުމުގެ ގޮތުން" ކަމަށެވެ.
ކެމްބޯޑިއާގެ ސެނެޓުގެ ރައީސް ހުން ސެން ވަނީ އޭނާގެ ފޭސްބުކްގައި، ހާސްނުވުމަށާއި ސަރުކާރާއި ސިފައިންނަށް އިތުބާރު ކުރުމަށް ރައްޔިތުންނަށް ގޮވާލާފައެވެ.

ޕްނޮމް ޕެންގައި ހުންނަ ތައި އެމްބަސީން ފޭސްބުކްގައި ޕޯސްޓްކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި، ބޯޑަރުގެ އެތައް ސަރަހައްދެއްގައި ކުރިމަތިލުންތައް ހިނގާފައިވާ ކަމަށާއި، އެކަން އިތުރަށް ގޯސްވެގެން ހިނގައިދާނެ ކަމަށެވެ. އަދި ކެމްބޯޑިއާގައި ތިބި ތައިލެންޑުގެ ރައްޔިތުންނަށް ގޮވާލާފައިވަނީ، ދަތުރުކުރުން މުހިންމު ނޫން ނަމަ ކެމްބޯޑިއާއަށް ދަތުރުނުކުރުމަށާއި، ދަތުރުކުރެވޭނެ ނަމަ ޤައުމުން ފޭބުމަށެވެ.

ބުދަ ދުވަހު ބޯޑަރާ ކައިރިން ގޮވި ލޭންޑް މައިންއެއްގެ ސަބަބުން ފަސް ތައި ސިފައިންނަށް އަނިޔާވެފައިވެއެވެ. އޭގެތެރެއިން އެކަކުގެ ފައި ވަނީ ވަނިވެފައެވެ. އެއް ހަފްތާ ކުރިން ވެސް ތަފާތު ބޯޑަރު ސަރަހައްދެއްގައި ގޮވި ލޭންޑް މައިންއެއްގެ ސަބަބުން ތިން ތައި ސިފައިންނަށް އަނިޔާވެފައިވެއެވެ. އޭގެތެރެއިން އެކަކުގެ ފައި ވަނީ ވަކިވެފައެވެ.

ތައިލެންޑުގެ އޮތޯރިޓީތަކުން ދަޢުވާކުރާ ގޮތުގައި، މި މައިންތައް އަލަށް ވަޅުލާފައިވަނީ ދެ ޤައުމުގެ އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުން ސަލާމަތީ މަގުތަކެއްގެ ގޮތުގައި ބެލެވޭ ސަރަހައްދުތަކުގައެވެ. އަދި އެ މައިންތަކަކީ ރަޝިއާ އުފެއްދި މައިންތަކެއް ކަމަށާއި، ތައި ސިފައިން ބޭނުންކުރާ ބާވަތުގެ މައިންތަކެއް ނޫން ކަމަށްވެސް އެމީހުން ބުނެއެވެ. ކެމްބޯޑިއާއިން މި ދަޢުވާތައް "އަސާސެއް ނެތް ތުހުމަތުތަކެއް" ކަމަށް ބުނެ ދޮގުކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި އެތައް މައިންއަކާއި ހަތިޔާރަކީ 20 ވަނަ ގަރުނުގެ ހަނގުރާމަތަކާއި ނުތަނަވަސްކަމުގެ ނަތީޖާ ކަމަށްވެސް ކެމްބޯޑިއާއިން ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ.

ދެ ފަރާތުގެ ގައުމީ ހިތްތަކުގައި ހަމަޖެހުން ނެތް އިހުސާސްތައް އިތުރުވުމުގެ ސަބަބުން މި ހާލަތު ވަނީ އިތުރަށް ގޯސްވެފައެވެ. އަދި ތައިލެންޑުގެ ބޮޑުވަޒީރު ވަނީ މި ބޯޑަރު މައްސަލަ ހައްލުކުރުމުގައި އޭނާ ޢަމަލުކުރި ގޮތާ ގުޅޭގޮތުން އެތިކްސްއާ ޚިލާފުވުމުގެ ތުހުމަތުތަކެއްގައި ޖުލައި 1 ވަނަ ދުވަހު މަޤާމުން ވަކިކުރެވިފައެވެ.

ބޯޑަރު މައްސަލަތަކަކީ ދެ ޤައުމުގެ ދެމެދު ދުވަހުން ދުވަހަށް ނުތަނަވަސްކަން އުފައްދާ ދިގު މައްސަލަތަކެކެވެ. އެންމެ ބޮޑެތި އަދި ހަމަހިމޭން ނޫން މައްސަލަތައް ހިނގާފައިވަނީ 1000 އަހަރުގެ ތާރީޚެއް ހުރި ޕްރީއާ ވިހެއާ ފައްޅި ސަރަހައްދުގައެވެ. 1962 ވަނަ އަހަރު، ބައިނަލްއަޤްވާމީ ޢަދުލު އިންސާފުގެ ކޯޓުން ވަނީ އެ ފައްޅީގެ ސަރަހައްދުގެ ދައުލަތުގެ ބާރު ކެމްބޯޑިއާއަށް ދީފައެވެ. މިކަން ވެގެން ދިޔައީ ދެ ޤައުމުގެ ގުޅުމުގައި ވަރަށް ބޮޑު ދައްޗަކަށެވެ.

2011 ވަނަ އަހަރު، ކެމްބޯޑިއާގެ ސިފައިންނާއި ތައި ސިފައިންނާ ދެމެދު ހިނގި ބަޑީގެ ހަމަލާތަކެއްގައި 20 އަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން މަރުވެ، ގިނަ ބަޔަކު ގެދޮރުގެއްލިފައި ވަނިކޮށް، ކެމްބޯޑިއާއިން އަނެއްކާވެސް ކޯޓަށް ދިޔައެވެ. ކޯޓުން 2013 ވަނަ އަހަރު ކުރިން ނިންމި ނިންމުން ވަނީ އަލުން ކަށަވަރުކޮށްދީފައެވެ. މި ނިންމުމުން ވެސް ތައިލެންޑަށް ވަނީ ނުތަނަވަސްކަން ގެނެސްފައެވެ.